القای تولید ماده موثره (رزمارینیک اسید) در گیاه بادرنجبویه در مرحله گیاهچه وبررسی بیان ژن آنزیم تیروزین آمینو ترانسفراز

گیاه بادرنجبویه از خانواده نعناعیان است. این گیاه دارای خصوصیات دارویی زیادی است که بیشتر آنها مربوط به ترکیب رزمارینیک اسید است. این ترکیب خواص دارویی زیادی از قبیل ضد حساسیت، رماتیسم و سرطان دارد. آنزیم تیروزین آمینو ترانسفراز یکی از مهمترین آنزیم ها در مسیر بیوسنتز این ترکیب است که 500 اسید آمینه دارد.در این تحقیق، اثر سه الیسیتور عصاره مخمر، نیترات نقره و سولفات روی بر بیوسنتز رزمارینیک اسید، بیان ژن تیروزین آمینو ترانسفراز و برخی خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی بر روی گیاهچه های 30 روزه بادرنجبویه بررسی گردید. نتایج نشان دهنده افزایش معنی دار رزمارینیک اسید در گیاهچه های تیمار شده با غلظت های 2/0 و 1/0، 05/0 درصد عصاره مخمر (در زمان 17 ساعت تیمار) و غلظت های 100 و 50، 25 میکرومولار الیسیتور نقره (در زمان 4 ساعت تیمار) می باشد. در مقابل تولید این ترکیب در گیاهچه-های تیمار شده به غلظت های 10 و 5، 5/2 میکرومولار الیسیتور روی ( در زمان 4 ساعت تیمار) در مقایسه با نمونه کنترل به طور معنی داری کاهش یافته بود. نکته جالب توجه تغییرات بیان ژن تیروزین آمینو ترانسفراز بود که روندی مشابه تولید رزمارینیک اسید در گیاهچه های تیمار شده با الیسیتورهای مختلف را نشان داد. از طرف دیگر، درحالیکه ساقه در گیاهچه های 30 روزه رشد کرده در حضور غلظت های مختلف الیسیتورهای مذکور به طور معنی داری نسبت به گروه کنترل افزایش یافته بود. رشد ریشه به ویژه در تیمار با الیسیتور روی به طور معنی داری در مقایسه با نمونه کنترل مهار شده بود. از مجموع نتایج چنین استنباط می شود که اثرات مختلف الیسیتورها به دلیل اعمال تنش اکسیداتیو پس از جذب در گیاه و تولید گونه های فعال اکسیژن در این شرایط و مقابله گیاه با این تنش می باشد.